Intensywność zmian w przepisach prawa osiąga w naszym kraju niespotykane dotąd rozmiary. Codziennie jest nowelizowanych kilka ustaw lub rozporządzeń. Coraz trudniej jest nadążyć z aktualizacją swojej wiedzy, nawet tym którzy profesjonalnie zajmują się stosowaniem prawa. Tym trudniejsze jest to dla osób spoza branży. Stopień skomplikowania zwiększa jeszcze fakt, że często są to nowelizacje kilku czy kilkunastu aktów prawnych ujęte w jednym procesie legislacyjnym. Przejrzystość tego jest więc bardzo mała. 

Często także nie zauważamy wielu zmian gdyż nas no co dzień bezpośrednio nie interesują. Dopiero konieczność rozwiązania konkretnej sytuacji, znalezienie się w nowej dla siebie rzeczywistości powoduje, czasami bolesne, zetknięcie się z nowym stanem prawnym. 

Taka sytuacja może na przykład mieć miejsce, gdy przyjdzie pośrednikowi wszczynać i prowadzić proces o zapłatę należnego wynagrodzenia. 

Jednym z elementów dużej zmiany w procedurze cywilnej, która weszła w życie w dwóch etapach w sierpniu i listopadzie tego roku, były zmiany w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. 

Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącą: 

1. do 500 złotych – 30 złotych;
2. ponad 500 złotych do 1500 złotych – 100 złotych;
3. ponad 1500 złotych do 4000 złotych – 200 złotych;
4. ponad 4000 złotych do 7500 złotych – 400 złotych;
5. ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – 500 złotych;
6. ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – 750 złotych;
7. ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – 1000 złotych. 

Natomiast jeżeli wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi więcej niż 20 000 złotych pobierana jest od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych. 

Od dłuższego czasu w naszej procedurze cywilnej jest wzmacniana rola postępowań, które mają odciążyć sądy wzmóc korzystanie z postępowań mediacyjnych czy arbitrażowych. Dlatego też w sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego lub podjął próbę rozwiązania sporu przez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez właściwy sąd polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych.

Zmienione zostały także koszty opłat stałych i tak opłatę w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 

Taką samą opłatę pobiera się przy apelacji, zażaleniu, skardze kasacyjnej, skardze o wznowienie postępowania i skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu. 

Bardzo ważna jest kolejna zmiana to znaczy konieczność opłacenia sporządzenia uzasadnienia wyroku. Opłata stała wynosi w takim przypadku 100 złotych.  

Kolejne zmiany dotyczą postępowania wieczystoksięgowego. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o: 

1. założenie księgi wieczystej;
2. połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości;
3. odłączenie nieruchomości lub jej części;
4. sprostowanie działu I-O;
5. wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Tak jak wyżej zaznaczyłem zmiany w ustawie o kosztach są jedynie niedużą częścią zmian w procedurze cywilnej. Trudno w tym miejscu zasygnalizować nawet niewiele z nich. O jednym jeszcze chciałbym jednak wspomnieć. Dotyczy to doręczania pozwu pozwanemu. Obecnie jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany we właściwych przepisach przewodniczący właściwego wydziału zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie.

Jak widać nowe przepisy oznaczają nowe obowiązki dla tak stron postępowania jak i np. komorników. Czy i w jaki sposób wpłynie to na sprawność postępowania i szybkość jego prowadzenia trudno obecnie przewidzieć. Może się bowiem okazać, że nawet najlepsze zmiany nie dadzą dobrych efektów jeżeli zabraknie sędziów umiejących je stosować. 

Szymon Sędek
Adwokat
Ekspert Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości

[ grudzień 2019 ]